YEMEKLER

Çin’de yemekler bölgeden bölgeye göre değişmektedir, o yüzden “Çin yemeği” terimi, “Batı yemeği” kadar oldukça genel bir kavramdır. Çin’i ziyaret ederken, yasaklarınızı biraz esnetin ve her şeyden biraz deneyin. Az pişmiş veya az hijyenik olan yemeklerin, özellikle ılık veya sıcak havada bakteriyel veya parazitsel enfeksiyonların oluşumuna yol açacağını unutmayın. Bu yüzden, yaz mevsiminde sokakta deniz mahsulü ve et yerken çok dikkatli olmanız (ve muhtemelen uzak durmanız) tavsiye edilmektedir. Ama yine de hijyen Hint alt kıtasından daha iyi durumdadır.

Çinli gurmeler tazeliğe önem verirler bundan dolayı yemeğiniz büyük ihtimalle siparişinizi verir vermez pişmiş olacaktır. Kızgın wokların kömür veya gaz ateşlerinin üzerinde yakılarak ısıtılması, sokak yemeklerini genellikle güvenli hale getirir. Turlara dahil olan bütün yemeklerimiz, yüksek kaliteli ve ana turistik bölgelerdeki daha önceden keşfedilerek belirlenmiş mekanlardır. Daha uzak bölgelerde de, en uygun olan yerler seçilecektir.

Çin yemek çubuklarının doğum yeridir ve normal olarak, Çin’de yemek çok yaygın bir şekilde çubuklarla yenmektedir.  Yemek çubuklarını kullanırken dikkat edilmesi gereken bazı noktalar vardır. İlk olarak, , ölülere tapmak için yakılan geleneksel işaret bir olan tütsüleri anımsatacağından, çubuklarınızı kâsenize dikey olarak saplamayınız. Bunun yerine, onları eğer varsa çubuk tutucuların üzerine koyun, eğer yoksa kâsenizin kenarına koyun. Yemek çubukları aynı zamanda, ses yapmak için kullanılmamalıdır veya tıpkı Batı’da çatal bıçakla oynamanın ayıp karşılanması gibi burada da hiçbir şekilde onlarla oynanmamalıdır.   

Ayrıca, çubuklar yemeklere saplamak veya kâseleri veya tabakları hareket ettirmek için kullanılmamalıdır. Pilavınızı yerken kâseyi ağzınıza yaklaştırıp, pilavı ağzınıza sokmak için çubuklarınızı kullanabilirsiniz.

Çorba veya lapa gibi sulu yemekler için kaşık temin edilmektedir. Batı kültürünün aksine, yemek kaşık kullanarak size doğru koyulmalıdır, Çinliler bunun size bereket getireceğine inanırlar. 

Pek çok evde ve restoranda, servis kaşıkları veya ortak kullanılan yemek çubukları bulunmamaktadır, dolayısıyla yemek yiyenler, kaselerine yemek almak için genellikle kendi çubuklarını kullanırlar. Pek çok Batılı bunu hijyenik bulmamaktadır, ama aslında oldukça güvenlidir ve hastalıkların bu şekilde yayılması çok enderdir. Ama yine de kendinizi rahatsız hissederseniz, kasenize yemek alırken kullanmak için ortak yemek çubukları isteyebilirsiniz.

Yemek masasında konuşmak, masayı çoğu Çinlinin sosyalleştiği ve iş konuştukları bir yer haline getirecek kadar yaygındır. Ancak, hapur hupur sesler çıkarmak veya buna benzer şeyler yapmak gayrı resmi yemeklerde normal olarak karşılanırken, daha resmi ortamlarda kaba bir davranış olarak görülmektedir.

İÇECEKLER

Bira Çin’de çok yaygındır ve neredeyse her restoranda satılmaktadır. En meşhur marka Tsingtao’dur. Diğer markalar da bol miktarda bulunmaktadır, bunlar çoğunlukla pilsener veya lager olan, 3%-4% alkollü, hafif biralardır. Ulusal markalara ek olarak, pek çok şehirde bir veya birden fazla ucuz yerel bira bulunmaktadır. Bazı firmalar (Tsingtao, Yanjing), ayrıca yüksek alkollü biralar yapmaktadır. Bir biranın fiyatı genellikle marketlerde ¥2.5-4 civarında,  restoranlarda, ¥4 ila ¥8 arasında, sıradan barlarda ¥10 civarında, ve daha şık barlarda ¥20-30 veya daha fazladır. Çinliler “ganbei” (“boş bardak”, fondip) diyerek kadeh kaldırırlar ve geleneksel olarak birayı bir dikişte içmeniz beklenir.

Kırmızı şarap oldukça yaygındır ve yerli şarapların çoğunun fiyatı uygundur, marketlerde ¥15’den başlar, ve şık barlarda şişesi ¥100-150 civarındadır. Çeşitli ülkelerin güzel şaraplarına alışık olan kimseler Çin’deki şarap kalitesini düşük bulacaklardır. Çok çeşitli ithal şaraplar bulunmaktadır fakat yabancı alkole uygulanan yüksek ithalat vergilerden dolayı aşırı pahalıdırlar.

Báijiu, genellikle 80 ila 120 alkollü sorgum pekmezindenve bazen bölgeye bağlı olarak diğer tahıllardan yapılan damıtılmış bir likördür.   'Jiu' kelimesinin çoğunlukla Çin içki firmaları ve İngilizce konuşan kişiler tarafından kabaca "şarap" olarak çevrilmesinden dolayı, diyaloglarda baijiu’dan  genellikle “beyaz şarap” olarak bahsedilir. Bu likör kesinlikle yöresel bir tattır ve genellikle Batılı ziyaretçilerin hoşuna gitmemektedir.

Batılı tarzdaki pub’lar ülkenin her yanında gitgide artmaktadır. Özellikle de, Shenzhen, Shanghai, Hangzhou gibi daha zengin kent merkezlerinde, geleneksel İrlanda veya İngiliz pub’larının özenle yapılmış kopyalarını bulabilirsiniz. Batıdaki emsalleri gibi pek çoğunda geniş yabancı fıçı bira seçenekleri bulunmaktadır, aynı zamanda pub yemekleri (değişen kalitelerde) sunmakta ve genellikle canlı müzik gruplara yer vermektedirler. Bu pub’ların çoğu Çin’de yaşayan yabancılara hizmet vermektedir ve kalabalığın büyük bir kısmını yabancılar oluşturmaktadır, dolayısıyla buralarda fazla Çinli görmeyi beklemeyin. İthal biranın yerel biralara kıyasla oldukça pahalı olabileceğini unutmayın.

VİZE

Seyahat edenlerin çoğunun Çin’e girmek için bir vizeye ihtiyaçları olacaktır. Genellikle, bu vize, ülkenizden ayrılmadan önce Çin büyükelçiliğinden veya konsolosluğundan temin edilir. Hong Kong ve Makao kendi vizelerini bir Çin büyükelçiliğinden veya konsolosluğundan vermektedir. Ancak, pek çok ülkenin vatandaşlarının Hong Kong ve Makao’yu ziyaret etmeleri için vize almalarına gerek yoktur.  Çoğu pasaportun davetiyeye gerek olmadığından dolayı turist vizesi alması oldukça kolaydır, iş veya çalışma vizeleri için davetiyeye gereklidir.  

Tek girişlik normal bir turist vizesi genellille 30 gün için geçerlidir, ancak genellikle turist gruplarına gidiş ve dönüş uçak bileti tarihleri aralığı için verilir, en azından bazı ülkelerin vatandaşları için. Çift girişli turist vizesi verildikten sonra altı ay içerisinde kullanılmak zorundadır, kısa bir süre öncesine kadar bu süre üç aydır.  Tek girişlik turist vizeleri üç ay içerisinde kullanılmak zorundadır.  Seyahat eden bazı kişilerin iki veya çoklu giriş vizesine ihtiyacı olacaktır. Mesela, eğer Çin’e tek girişlik bir vize ile giriş yaparsanız ve sonrasında Hong Kong veya Makao’ya geçerseniz, Çin topraklarına yeniden girebilmeniz için yeni bir vize/çok girişli bir vizeye ihtiyacınız olacaktır.

Ülkeye girişte, kapıdan vize almak genellikle sadece Shenzhen veya Zhuhai Ekonomik Bölgeleri için geçerlidir, ve bu tür vizeler sadece bu bölgelerle kısıtlıdır. Lo Wu KCR istasyonunda Hong Kong’tan Shenzhen’e geçerken, beş günlük bir sadece Shenzhen vizesi, çoğu Avrupa ülkeleri, Yeni Zelanda veya Kanada gibi pek çok ulusların vatandaşları için bölgedeki uzatılmış ofis saatlerinde edinilebilir. Amerikalılar için geçerli değildir, İngiliz pasaportu olanlar da yaklaşık olarak 450 RMB ödemek zorundadırlar. Ofis artık ödeme olarak sadece RMB kabul etmektedir, o yüzden yanınızda yeterli nakit olduğundan emin olun.

GÖRGÜ

Çin toplumunda bahşiş vermek yaygın bir davranış değildir ve karışıklıklara yol açacağından restoranlarda bahşiş bırakmamalısınız. Taksi şoförleri bahşiş talep etmemektedir. Ancak, turistlerin yoğun bulunduğu Pekin gibi bölgelerde, şoförler artık bahşişlere alışmış durumdalar ve hatta vermediğinizde sizden talep edebilirler. Bazı yerlerde, taksi metre fiyatına ek olarak benzin fiyatı uygulaması vardır. Bir başka istisna da, hizmet görevlilerinin verdikleri hizmetlerin karşılığında küçük bir bahşiş bekleyeceği birinci sınıf otellerdir.  Makao ve Honk Kong’daki yüksek kaliteli restoranlarda bahşişler giderek yaygınlaşmaktadır.  Birine bir iş kartı veya bir başka önemli doküman verirken, başparmakları ve işaret parmakları ile dokümanın iki tarafından tutarak iki el ile birden uzatmak her zaman kibarlık belirtisi olarak görülmektedir. Karşı taraf da aynı şekilde almalıdır. Ayrıca, verilen belgeye hızlıca göz atmak da kibarlık belirtisidir.  

Sigara içiyorsanız (içmiyorsanız da), karşılaştıklarınıza eğer yetişkinlerse, sigara ikram etmeniz her zaman bir kibarlık belirtisi olarak görülmektedir. Bu kural genellikle erkekler için geçerlidir, lakin bazı koşullarda, bir kulüpte, barda veya bir çay evinde, kuralı kadınlara uygulamak da normal olarak karşılanmaktadır, özellikle de daha büyük ve daha kozmopolit şehirlerde. Eğer biri size sigara ikram ederse ve eğer sigara kullanmıyorsanız, nazik bir şekilde elinizi sallayarak saygıyla teklifi reddedebilirsiniz.  Aynı şey, alkollü içkiler veya yemeklerde sunulan bazı yemekler için de geçerlidir. Alkollü içki teklifini reddetmenin bir başka yöntemi de “şarap” bardağınızı ters çevirmek (eğer boşsa!) ve masanın üzerine o şekilde yerleştirmektir, ama bunu gülümseyerek yapınız. Not: Kadeh kaldırıldığında, kadeh kaldırdığınız kişilerin gözlerine bakmanız en iyisidir. Çinliler bol miktarda içki tüketmelerine rağmen, toplum içinde sarhoş olunmasına hoş bakmamaktadırlar. Bazı insanların toplum içinde sevimsiz bir şekilde sarhoş olduklarını görürseniz, hiçbir şekilde bunun normal olduğunu düşünmeyin – değildir.

Diğer ülkelerde de olduğu gibi, politik konulardan uzak durmaya çalışın, çünkü bu konular genellikle hiçbir yere varmaz ve hatta sorunlara sebep olabilir. Pek çok Çinli inançlarına sıkı sıkıya bağlıdır. Politik konularla ilgili olarak açık görüşlü ve bilgili olanlar, bu fikirleri kendilerine saklarla ve sadece çok yakınlarıyla paylaşırlar, bu yüzden bu alanda buzların hızlıca erimesini beklemeyin. Tarihsel konular da, daha az bir oranda, fakat yine de benzer bir tavırla karşılanmaktadır, ancak onlara saygılı ve mantıklı bir şekilde sormanızda bir sakınca yoktur. Diğer bir yandan, dini konuların konuşulması daha rahattır.

‘Saygınlık’ kavramının önemi anlamak Batılı ziyaretçiler için zordur. Ama bu, her şeye rağmen, Çin toplumunda derin bir şekilde kökleşmiş bir kavramdır ve bunun gerçekliğinin ve öneminin farkında olmalısınız. İnsanlar, çevredekilerin, bunlar, iş arkadaşları, arkadaşlar, ekip üyeleri, komşular veya herhangi bir üçüncü parti olsun, önünde kişisel olarak utandırıcı bir durum içine düştüklerinde  'saygınlıklarını kaybederler'.  Turizm endüstrisindeki en yaygın yaşanan durum, Batılı bir ziyaretçinin, tur rehberine, şoföre, veya ortamdaki herhangi bir Çinli kişiye, açık bir şekilde asabiyetini veya öfkesini belli etmesidir. Bu tarz olaylar, dahil olan kişi için ciddi bir ‘saygınlığını kaybetme’ durumuna yol açabilir ve genellikle beklenilen görevin yapılması duyulan şevkin ve isteğin tamamen kaybolması ile sonuçlanır.  

İKLİM VE KIYAFETLER

İklim, güneydeki tropik bölgelerden, kuzeydeki yarı arktik bölgelere kadar aşırı derecede değişiktir.  Hainan Adası Jamaika ile yaklaşık olarak aynı enlemdeyken, kuzeydeki en büyük şehirlerden biri olan Harbin ise Montreal ile aynı enlemdedir. Yazlar, ülkenin büyük bir bölümünde, genellikle sıcak ve nemli, kışlar ise güneyde serin fakat kuzeyde arktiktir. Çin’e seyahat etmek için ideal mevsim Nisan ayında başlar ve Ekim ayında biter.

Çin’de aynı zamanda, iç kısımlarda bulunan değişik yüksekliklerdeki dağlar, yüksek platolar, ve merkezdeki ve uzak batıdaki çöller, ve doğudaki ovalar, deltalar, ve tepelerle çeşitli toprak türlerine rastlanmaktadır. Tibet ve Nepal ülkelerinin arasındaki sınırda, 8,850 metrede, dünyanın en yüksek noktası olan Everest Dağı bulunmaktadır.  Kuzeybatı Çin’in Sincan yöresinde, denizin 154 metre altında bulunan Tulupan çukuru ülkenin en alçak noktasıdır. Burası, aynı zamanda, Lut Gölü’nden sonra dünyanın en alçak ikinci noktasıdır.  

Kıyafet konusunda Çin oldukça açık görüşlü bir yerdir, ve kendi ülkenizde giyindiğiniz gibi rahat giyinmekte özgürsünüz. Çinlilerin kendileri de, özellikle kadınlar, giyim kuşamlarında oldukça cüretkardırlar, ve mini eteklerle askılı bluzlar yaz mevsiminde çok sık görülen kıyafetlerdir. İstisna yerler, ibadethanelerdir, buralarda, pek çok Çinli turist yapmamasına rağmen kollarınızı ve bacaklarınızı kapamanız gerekir, ve şölen veya iş ortaklarıyla dışarı çıkılan geceler gibi normal durumlarda güzel ve şık giyinmeniz beklenir.

Terziler her yerde bulunur ve bluzlardan çok parçalı takım elbiselere kadar müthiş kaliteli kıyafetler dikmektedirler.  Normal olarak, en iyi terziler  Hong Kong, Şangay ve Pekin gibi  birinci sınıf şehirlerde bulunmaktadır. Geleneksel Çin kıyafeti olan 'qipao' büyük pazarlarda bulunabilir ama terzilerin size özel olarak yaptıkları her zaman daha kalitelidir ve vücudunuza daha uygun olur. Sahte markaların Çin pazarında büyük bir yeri vardır ve büyük pazarlar bu ürünleri Batılı ziyaretçilere fazla miktarda satarlar. Bu ürünlerin pek çoğunun kaliteli olduğu şüpheliyken,  küçük defolarla veya ikinci fabrika ürünleri olarak orijinal ürünler bulmak da zor değildir. Her zaman bu ürünleri satın almadan önce dikkatli bir şekilde inceleyin ve aynı malzemenin daha iyi kalitelisini bulabilme ihtimaliniz olduğu için etraftaki diğer mağazalara bakın.