/
EN
/
TR
ÇİN H.C.


Çin Halk Cumhuriyeti Doğu Asya’da, Pasifik Okyanusu’nun batı kıyısındadır ve 9.6 milyon kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Çin’in kıtasal kıyı uzunluğu 18,000 kilometreye uzanmaktadır, ve geniş deniz yüzeyinde 5,000’den fazla ada bulunmaktadır, bunların arasında Tayvan ve Hainan en büyükleridir.

Çin’in coğrafyası doğuya, okyanusa doğru eğimli kayalıklardan oluşmaktadır. Bu özellik nemli hava akımının içeriye girmesine izin verir ve birçok nehrin doğuya doğru akmasını sağlar.  Çin’deki nehirler toplamda 220,000 kilometre uzunluğundadır, Yangtze ve Huang Nehirleri bunların arasında en bilinenleridir.

Çin, dağları, sıradağları, dağlık arazileri, ovaları, havzaları ve tepeleri ile müthiş doğal güzelliklere sahiptir. Dağlık bölgeler ve tepeler ülkenin toplam arazisinin yüzde 65’ini oluşturmaktadır, ve 2,000’den fazla göl bulunmaktadır. En yüksek dağ tepesi, dünyadaki en yüksek nokta olan, deniz seviyesinin 8,848 metre üzerindeki Tibetce Qomolangma (Çince: Zhumulangma) yani Everest’tir; en alçak nokta ise, deniz seviyesinin 154 metre aşağısında bulunan Turfan Havzası’dır.

İklim

Çin kara ikliminin etkisi altındadır. Ülkenin enlem derecesi yaklaşık olarak 50’dir. Çin’in büyük bir kısmı Ilıman Kuşak’ta yer almaktadır, güney kısmı tropikal ve alt tropikal bölgelerde yer alırken ülkenin kuzey kısmı Kutup Kuşak’ında yer almaktadır. Ülke boyunca sıcaklık dereceleri çarpıcı boyutlarda değişmektedir. Heilongjiang Eyaleti’nde kış mevsimi uzun sürer ve yaz mevsimi hiç yaşanmazken; Hainan Adası’nda yaz mevsimi uzun sürer ve kış mevsimi yoktur. Huaihe Nehri vadisi belirgin mevsimsel değişikliklere sahiptir, fakat Yunnan-Guizhou Platosunun güneyine tüm yıl boyunca bahar mevsimi hakimdir. Karanın kuzey batısında, sıcaklık derecesi önemli ölçüde değişmektedir. Çin’in yüksek tundra bölgesi, dört mevsim boyunca ısının düşük olduğu Qinghai-Tibet’te yer almaktadır. Bazı çöl bölgeleri bütün bir sene boyunca kuru geçer.

Doğal Kaynaklar

Çin’in doğal kaynakları çok fazladır. Maden yataklarında dünya lideridir. Hiçbir ülke Çin’den daha fazla vahşi doğaya sahip değildir. Dev panda, uzun burunlu altın renkli maymun, ve Çin timsahı gibi pek çok hayvan Çin’e özgüdür. Çin’in su ladini ve Cathaya argyrophylla (bir kozalaklı ağaç türü) eski zaman bitkilerinin yaşayan fosilleri olarak bilinmektedir.

Ülkeye özgü hayvanları ve bitkileri ve özellikle tehlike altında olan türleri korumak adına, Çin 700’den fazla sayıda doğal arazi oluşturmuştur. Kayıtlı olarak 5,000 yıllık Çin tarihi dünyanın ilk medeniyetlerinden biridir.

İ.Ö. 21. yüzyılda, Çin, Xia Hanedanı’nın (varlığı henüz arkeolojik buluntularla ispatlanmamıştır) kurulmasıyla kölelik rejimine adım atmıştır, ve böylece uzun yıllar süren ilkel topluma son vermiştir. Xia Hanedanı’nı Shang ve İlkbahar, Sonbahar ve Savaşan Devletler dönemlerini kapsayan Batı Zhou Hanedanı takip etmiştir.

İ.Ö. 221 yılında, Qin Shi Huang Di Çin’in ilk merkezi bürokratik devlet düzeni olan Qin Hanedanı’nı kurmuştur. Böylece  Çin tarihini 1840’daki Afyon Savaşına kadar Han, Tang, Song, Yuan, Ming ve Qing gibi pek çok hanedanın izlediği feodalizme götürmüştür.

Eski Çin’de ekonomi, bilim ve teknoloji oldukça iyi gelişmiştir. Shang Hanedanı süresince 3,000 yıl önce,  Çinliler bronz metalurjisinde çok başarılı olmuş ve demir alet-edevatlar keşfetmişlerdir. Pek çok seçkin düşünür, bilim adamı, sanatçı ve yazar doğmuştur. Eski Çin’in dünya medeniyeterine katkısı dört buluşla olmuştur: kağıt, matbaa, barut, pusula. Aynı zamanda matematik, tıp bilimi, astronomi, ziraat, ve mimari alanlardaki çarpıcı başarıları da dünya çapında kabul edilmiştir.

1911 yılında Sun Yat-sen liderliğinde yapılan Burjuva Demokratik Devrimi, Qing Hanedanını devirmiş, 2,000 yıldan fazla süren feodal monarşi sistemine son vermiş ve Çin Halk Cumhuriyeti’nin geçici hükümetinin kurulmasıyla sonuçlanmıştır.

Çin Halk Cumhuriyeti 1 Ekim 1949 yılında kurulmuştur. Bugün, Çin reformlar ve açılım politikaları uyguluyor. Sosyalist piyasa ekonomisini kurdu, böylece sosyalist modernleşme yolunda Çin karakterleriyle ilerlemektedir.

Popülasyon

Dünyanın en kalabalık ülkesi olarak Çin, dünya nüfusunun yüzde 22’sini oluşturan ve 1.35 milyarı aşan bir nüfusa sahiptir. Artan populâsyonu kontrol altında tutmak için ülke 1970’lerden beri aile planlaması ve trk çocuk politikasını uygulamaktadır.

Çin’deki azınlık topluluklar

Etnik Gruplar: Çin, 56 etnik grup ile çok ırklı bir ülkedir. Achang, Bai, Bonan, Blang, Bouyei, Kore, Daur, Dai, De'ang, Dongxiang, Derung, Oroqen, Rus, Ewenki, Gaoshan, Gelao, Hani, Kazak, Han, Hezhen, Hui, Jino, Gin, ingpo, Kırgız, Lahu, Li, Lisu, Lhoba, Manchu, Maonan, Mongol, Monba, Miao, Mulam, Naxi, Nu, Primi, Qiang, Salar, She, Sui, Tajik, Tatar, Tu, Tujia, Va, Uygur, Özbek, Xibe, Yi, Yuigur, Yao, Tibet, and Zhuang ırklarını içermektedir. Han topluluğu popülasyonun yüzde 92’sini oluşturmaktadır. Toplulukların fazlalığı veya azlığı gözetilmeksizin herkes eşit haklara sahiptir.

Din

Çin çok dinli bir ülkedir. Taoizm, Budizm, İslam, Protestanlık, ve Katoliklik’in bu ülkede oldukça fazla mensubu vardır. İnsan özgürlüğü bir devlet politikasıdır, ve normal dini aktiviteler anayasa tarafından korunmaktadır.

Dil ve Karakter

Çince en çok modern Çin’de kullanılmaktadır.  Birleşmiş Milletler tarafından çalışma lisanı olarak belirlenen beş dilden biridir. Diğer 55 etnik grupların çoğunluğu kendi dillerine sahiptir. Yazılı dil olarak Çince 6,000 yıl boyunca kullanılmıştır.

Soyadlar

Çince soyadlar 5,000 yıl önce kullanılmaya başlamıştır. 5,000’den fazla soyadı vardır, bunların 200 veya 300’ü popülerdir. Çinlilerde soyadları önce yer alır. Mesela, adı Zhang Side olan birinin soyadı Zhang’dır.

İdari Birimler

Çin 23 eyalete, beş özerk bölgeye, direk olarak Merkezi Devlet hükümetinin altındaki dört belediyeye ve bir özel idari bölgeye bölünmüştür. 23 eyaletden bazıları Hebei, Shaanxi, Liaoning, Jilin, Heilongjiang, Shaanxi,Guangdong, Sichuan, Guizhou, Yunnan, ve Hainan’dır; beş otonom bölge İç Moğolistan, Ningxia, Xinjiang, Guangxi, ve Tibet’tir; dört belediye Pekin, Şangay, Tianjin, ve Chongqing; özel idari bölgesi ise Hong Kong’dur.

Başkent

Çin Halk Cumhuriyeti’nin başkenti Pekin’dir. Burası ülkenin sadece politik merkezi değil, aynı zamanda kültürel, bilimsel ve eğitim kalbi ve ana ulaşım merkezidir. Pekin 800 yıldan fazla bir süre ülkenin başkentliğini yapmıştır. Şehir, pek çok tarihi ilgi ve doğal güzelliklere sahiptir. Bunların arasında, dünyanın en büyük ve en iyi korunmuş eski mimari kompleksi olan ve aynı zamanda Yasak Şehir olarak bilinen İmparator Sarayı; Ming ve Qing imparatorlarının verimli hasatlar için ritüeller düzenledikleri Cennet Tapınağı, imparatorların inzivaya çekildikleri müthiş bahçeleri olan Yazlık Saray, 13 Ming Hanedanı imparatorunun görkemli ve heybetli anıtkabirlerinin bulunduğu Ming mezarlıkları, ve dünyaca ünlü ve gerçekten ilham verici Çin Seddi. Büyük ölçekli bu yapı Çin Halk Cumhuriyeti’nin 1949 yılındaki kuruluşundan beri Pekin’e müthiş değişiklikler sağlamıştır. Bugünün Pekin’i, halen eski bir başkent olmanın çarpıcı büyüleyiciliğini taşımaktadır. Şehre küçük bir gökdelen ormanı ve çeşitli belediye tesisleri ekleyerek kendisini tarih kokan çekici bir şekilde modern bir metropole dönüştürmüştür.

Milli Bayrak, Milli Sembol ve Milli Marş

Çin Halk Cumhuriyeti’nin milli bayrağının rengi kırmızı, şekli dikdörtgendir ve üzerinde beş yıldız bulunmaktadır. Bayrağın eni ile boyu arasındaki oran üçe ikidir. Beş köşeli sarı yıldızlar  bayrağın sol üst köşesinde bulunmaktadır. İçlerinde büyük olanı, solda durmakta, diğer dördü de onu sağ tarafından çevrelemektedirler.

Bayrağın kırmızı rengi devrimi sembolize etmektedir; yıldızlar, kırmızı tabanda parlaklıklarını arttırmak amacıyla sarı renktedir. Büyük olan yıldız ÇKP’ni temsil etmekte, diğer küçük yıldızlar ise Çin halkını temsil etmektedir. Yıldızlar arasındaki ilişki ÇKP’nin liderliğindeki Çin halkının müthiş birlikteliğini sembolize etmektedir.

Çin Halk Cumhuriyeti’nin milli sembolü ortasında beş yıldızla aydınlatılan, başaklar ve bir çarkla çevrelenmiş olan Tian’anmen Meydanı’dır. Başaklar, yıldızlar, Tiananmen ve çark altın renktedir, ve dairenin iç kısmı ve sarkan kurdeleler kırmızı renktedir çünkü bu iki renk şansı ve mutluluğu simgelemektedir ve Çin’in geleneksel renklerini oluşturmaktadır. Tiananmen Çin halkının emperyalizme ve feodalizme karşı savaşan boyun eğmez ulusal ruhunu sembolize etmekte; başaklar ve çark işçi sınıfını ve köylü sınıfını sembolize etmekte; ve beş yıldız da ÇKP’nin liderliği ile Çin halkının arasındaki müthiş birlikteliği sembolize etmektedir. Milli marş 1935 yılında oluşturulmuş, sözleri meşhur şair Tian Han tarafından yazılmış, ve müziği meşhur besteci Nie Er tarafından yazılmıştır. Sözleri şöyledir: 

Kalkın, köle olmak istemeyen insanlar;
Yeni seddimizi kanımızla, canımızla örelim!
Çin ulusu en büyük tehlikenin eşiğinde,
Ezilen her insan artık son kükreyişinde.
Kalkın! Haydi Kalkın! Ayaklanın!
Hepimiz tek bir yürekle,
Varalım düşmanın top ateşi üstüne, ileriye!
Varalım düşmanın top ateşi üstüne, ileriye!
İleriye! İleriye! İleri!

Bu parçanın esas ismi Gönüllülerin Marşı’dır, ‘Oğullar ve Kızlar Direniş Savaşında’ filminin ana müziğidir. Film, 1930’larda Japonya Çin’in kuzeydoğusunu işgal ettiği ve Çin ulusunun kaderinin tehlikede olduğu  dönemde işgalcilerle savaşmak için cepheye giden insanları anlatmaktadır.

İlham verici ve güçlü olan Gönüllülerin Marşı, Çin halkının ülkenin özgürlüğü adına kendilerini feda etmeye kararlı olduklarını, ve saldırıya karşı savaşlarında cesaret, metanet ve bütünlük gibi güzel geleneklerini ifade etmektedir. Bu yüzden 27 Eylül 1949’da CPPCC, bu parçayı Çin Halk Cumhuriyeti’nin milli marşı olarak kabul etme kararını vermiştir, ve Milli Halk Kongresi 4 Aralık 1982’de resmi olarak Çin Halk Cumhuriyeti’nin milli marşı olarak kabul etme kararını vermiştir.

 

Herkes İçin Çin Tarihi
AYLIK BÜLTENE
ÜYE OLUN
E-mail adresinizi göndererek, aylık bültenimize üye olabilirsiniz.
E-Mail:
Copyright CinTuru.com 2011